در ابتدا لازم است بدانید روان کاری به روش و راهکاری اطلاق می شود که در خلال آن میزان اصطکاک و سایش موجود در سطوح متحرک کاهش می یابد. به عبارتی، روانکار به موادی گفته می شود به منظور کاهش اصطکاک سطوح مورد استفاده قرار می گیرد.
لازم به ذکر است بدانید روانکار که وظیفه اصلی آن روان کنندگی است در کوتاه مدت منجر به سهولت در حرکت سطوح و افزایش عملکرد موتور می شود. این فرآورده ها خود دارای انواع متعددی است که مهمترین آنها عبارتند از:
روان کننده گازی : هلیم، هوا، بخار مایعات
روان کننده مایع : انواع مختلف روغن اعم از مصنوعی، گیاهی و معدنی، آب یا آب صابون
روان کننده نیمه جامد: انواع گریس ها
روان کننده جامد: گرافیت، دی سولفید، میلیونیوم و…
نکته: چنانچه یکی از انواع روانکار به شکل روغن و مایع باشد باید از درجه ویسکوزیته یا گرانروی مناسب برخوردار باشد. استفاده از محصولات روان کننده علاوه بر افزایش عمر کارکرد و عملکرد دستگاه، در کاهش هزینه های تعمیرات و نگهداری قطعات خودرو نیز تاثیر فوق العاده ای دارد.
روش های انجام روانکاری : روانکاری به روش های متعدد انجام می شود که این روش ها عبارتند از:
روان کاری تمام لایه : روان کاری تمام لایه به دو نوع تقسیم می شود که عبارتند از:
– روان کاری هیدرودینامیک
– روان کاری الاستوهیدرودینامیک
روان کاری مرزی : در این نوع روان کاری لایه ای نازک بین سطوح ایجاد می شود اما این دو سطح همچنان با یکدیگر در ارتباط می باشند.
روان کاری فیلم مختلط: در این نوع روان کاری اگرچه لایه ای روان کننده سطوح را از یکدیگر جدا می کند لذا ناهمواری ها و نا همگونی های موجود در سطوح با یکدیگر در ارتباط هستند.
افزودنی های موجود در روانکارها:
افزودنی های ضد زنگ
افزودنی های ضد خوردگی
افزودنی های ضد کف
افزودنی های پاک کننده
افزودنی های بالا برنده گرانروی و غلظت
افزودنی های ضد اکسیداسیون
افزودنی های بهبود دهنده اصطکاک
کارکرد و وظایف روانکار:
با توجه به اینکه عملکرد روانکارها به دو عامل شرایط کار دستگاه و نوع این فرآورده بستگی دارد این محصولات دارای برخی وظایف است که عبارتند از:
کاهش توان و قابلیت مورد نیاز برای شروع لغزش سطوح
محافظت از سطوح در برابر زنگ زدگی و خوردگی
ثابت نگه داشتن مواد زائد و جلوگیری از رسوب آنها
افزایش قدرت موتور و راندمان
صرفه جویی در مصرف انرژی
شستشوی تمیز و سریع قطعات
پیشگیری از ته نشین شدن مواد لجنی در روغن های صنعتی
کاهش اصطکاک قطعات ثابت و متحرک به منظور جلوگیری از سایش و..
جذب و انتقال حرارت و قدرت و خنک کردن قطعات موتور
جلوگیری از اثرات ضربه به قطعات موتور و..
آب بندی
پیشگیری از ته نشین شدن لجن در روغن های صنعتی
خواص گرمایی روانکار:
گرمای ویژه:
این گرما متناسب با دما تغییر می کند و در پاره ای از اوقات نظیر افزایش قطبیتی پیوند هیدروژنی افزایش می یابد.
رسانایی گرمایی:
رسانایی گرمایی موجود در این فرآورده ها نیز متناسب با دما تغییر می کند. این مورد اغلب در روغن های پایه های معدنی و سنتزی متغیر است.
نفوذ گرمایی
نکات مهم و اساسی پیرامون روانکار:
یکی از عوامل موثر در انتخاب روانکار مناسب، خصوصیات دمایی این محصولات است از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد. چرا که غفلت از این مسئله منجر به این می شود که در دمای بالا و پایین این فرآورده عملکرد صحیحی از خود نشان ندهد.
در پاره ای از اوقات روانکارها دچار برخی مشکلات می شود که در این صورت آسیب و صدمات جدی به قطعات و ابزار الات وارد خواهد شد. نکته قابل توجه این است که این فرآورده ها در دماهای مختلف خواص ویژه ای از خود نمایان می کنند.
مهمترین ویژگی های دمایی محصولات روان کننده عبارتند از:
نقطه ریزش
نقطه ابری شدن
نقطه اشتعال
نقطه قطره ای شدن
نقطه احتراق
نقطه آنیلین