کمپرسور باد یا به عبارتی متراکم کننده هوا یک دستگاه مکانیکی می باشد، که با کاهش حجم هوا و افزایش فشار آنها، باعث فراهم کردن هوای فشرده مورد نیاز برای مصارف گوناگون می باشد. کمپرسورهای باد در بازار انواع مختلف دارند. از جمله کمپرسور های دینامیک که به دو حالت گریز از مرکز و یا محوری وجود دارند.
انواع دیگر کمپرسور ها کمپرسورهای باقابلیت جابجایی مثبت می باشند که در دو گروه دورانی و پیستونی طبقه بندی شده اند.
در حوزه کمپرسور های دورانی کمپرسورهای اسکرو، حلقه مایع، اسکرال، دنده ای، روتاری، می توان اشاره کرد. و در قسمت پیستونی به کمپرسور های دیافراگمی، دو مرحله ای، و تک مرحله ای میتوان اشاره نمود.
چرا روغن کمپرسور مهم است؟
همانطور که می‌دانید یک کمپرسور از قطعات مکانیکی متصل به هم و متفاوتی تشکیل شده است که با همکاری یک دیگر فشار مورد نیاز را تامین می کنند. اتصال و چرخش پیوسته به هم قطعات مکانیکی در نهایت می‌تواند باعث ساییدگی و خوردگی در ان ها شود به همین جهت برای جلوگیری از این موضوع از روغن در کمپرسور استفاده میشود. استفاده از انواع روغن کمپرسور باعث راونکاری قطعات و نرم کار کردن آنها می شود.
روغنی که جهت روانکاری کمپرسور های پیستونی و کمپرسور اسکرو مورد استفاده قرار می گیرد باید از کابردهای مهم دیگری نیز برخوردار باشد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.
روغن کمپرسور باد اسکرو
در کمپرسور اسکرو روغنی، استفاده از روغن مناسب بسیار حائز اهمیت است و دلیل آن کاربرد های زیاد روغن در این کمپرسور می باشد. تعدادی از کاربرد های مهم روغن در کمپرسور اسکرو به شرح زیر است:
- روغن کاری قطعات متحرک
- پر کردن فضای ما بین روتور ها و به دام انداختن هوا
- جلوگیری از سایش زودرس قطعات
- کمک به خنک کردن هوای فشرده
در هنگام استفاده از روغن کمپرسور باد اسکرو به نوع روغن، ساعات کارکرد کمپرسور، شرایط دمایی و تعمیر و نگهداری دوره ای توجه کنید. کمپرسور اسکرو اویل فری در مقایسه با کمپرسور اسکور روغنی به دلیل مزایای زیست محیطی و خلوص بیشتر محصول، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
روغن کمپرسور باد پیستونی
میزان استهکاک در کمپرسور پیستونی بالا می باشد و جهت افزایش طول عمر و جلوگیری از سایش زود هنگام قطعات در این کمپرسور نیاز است که از روغن مناسبی استفاده شود. روغن مناسب کمپرسور پیستونی باید داری ویژگی های زیر باشد.
- دارای خاصیت مقاومت در مقابل اکسیداسیون عالی
- دارای مقاومت مناسب و بسیار زیاد در مقابل زنگ زدگی
- دارای خاصیت ضد سایش مناسب و مطلوب
- قابلیت سازگاری با روغنهای معدنی
- شاخص گرانروی بالا
ویژگی روغن کمپرسور
از جمله ویژگی های روغن کمپرسور شامل موارد زیر می باشد.
- حفظ کردن دما در حد معین
- انجام روانکاری مناسب قطعات کمپرسور
- حفاظت در برابر خوردگی قطعات
- یک فرآورده مناسب نباید با سیال کمپرسور وارد واکنش شیمیایی شود.
- از دست ندادن خاصیت خود به مرور زمان
- حفظ کردن خاصیت روان کنندگی در دمای پایین
- حفظ کردن نقش خود در فشار بالا
تفاوت روغن موتور و روغن کمپرسور باد در چیست؟
مواد افزوده شده به روغن موتور باعث جلوگیری از زنگ زدگی، خوردگی موتور و سود مندی های دیگر می شود، در صورتی که استفاده از همین مواد در روغن کمپرسور باد باعث ایجاد حالات نامطلوب در کمپرسور می شود بنابراین روغن مطلوب جهت استفاده در کمپرسور روغنی می باشد که فاقد این مواد باشد. روغن های کمپرسور از آنجا که روغن های غیر شوینده هستند برای استفاده در کمپرسور های باد ایده آل هستند.
آیا می توان از روغن خودرو برای روغن کمپرسور باد استفاده کرد؟
هرگز روغن خودرو نمی‌تواند برای کمپرسور باد به عنوان روغنی مطلوب در نظر گرفته شود؛ چرا؟ دلایل متعددی وجود دارد که روغنهای دستگاه‌ها و سیستم‌های دیگر نمی‌تواند برای پمپ باد استفاده شود از جمله دلایل که نمی توان روغن موتور یا هر سیستم دیگری را برای روغن کمپرسور باد استفاده کرد.
میتوان به موارد زیر اشاره کرد: ویسکوزیته روغن، میزان رطوبت در روغن، خاصیت روانکاری روغن و حتی موادی که آن روغن از آن ساخته شده است. توجه داشته باشید که اگر روغن مناسب استفاده نشود، امکان تخریب بخش هایی از قطعات کمپرسور باد و پایین آوردن راندمان کمپرسور و یا حتی سبب از کار افتادن دستگاه میشود. لذا انتخاب دقیق نوع روغن بسیار ضروری و مهم می باشد.
تفاوت روغن کمپرسور باد مصنوعی در مقابل روغن کمپرسور استاندارد
روغن استاندارد یا معدنی عموما در کمپرسور هایی استفاده می شود که میزان استفاده از آنها کم می باشد. روغن های معدنی به نسبت روغن های مصنوعی از قیمت پایین تری برخوردار می باشند و برای کاربرد های سبک طراحی شده اند. در کاربرد هایی که استفاده از کمپرسور به مراتب بیشتر است بهترین گزینه استفاده از روغن کمپرسور سنتتیک یا مصنوعی می باشد به عبارتی روغن synthetic در مصارف حرفه ای تر استفاده می شود.
روغن های سنتتیک قابلیت تحمل دمای بالای زیادی را دارا می باشند، بنابراین در شرایطی که دمای کمپرسور به شدت بالا می رود از این روغن می توان جهت انتقال حرارت نیز استفاده نمود. همچنین روغن های ساختگی یا مصنوعی توانایی کار در دما های پایین را دارا می باشند و دراین دما ها کمترین تغییر حالت شیمیایی و فیزیکی را دارند.
نقش روغن در موتور کمپرسور باد چیست ؟
حفظ دمای معین درون کمپرسور باد،روانکاری مطلوب برای قطعات داخلی کمپرسور،حفاظت و مقابله با خوردگی قسمت های مختلف دستگاه، جلوگیری از ساییدگی در بعضی از کمپرسور های باد و نقش مبدل خنک کنندگی در دستگاه را دارد.
ویسکوزیته گرانروی چیست؟
ویسکوزیته یکی از خو اص فیزیکی سیال بوده که در مقابل حرکت، تغییرشکل و اصطکاک بین مولکولی مقاومت نشان می دهد. ویسکوزیته سیالات به ساختمان شیمیائی اجزاء سازنده آن، شکل و اندازه مولکولها بستگی دارد.
یکی از مهمترین عوامل در انتخاب روغن کمپرسور ویسکوزیته می باشد. ویسکوزیته به چه معناست: ویسکوزیته مقاومت یک مایع در برابر اعمال تنش برشی می باشد. ویسکوزیته گرانروی یا لزجت است. یعنی معیاری از اصطکاک داخلی یا مقاومت در برابر جریان یک سیال است و هنگامی ظاهر می شود که در میان لایه های سیال حرکت نسبی در جریان باشد.
شاخص ویسکوزیته روغن
پارامتر فوق بیانگر شدت تغییرات ویسکوزیته نسبت به درجه حرارت می باشد. افزایش شاخص ویسکوزیته بیانگر پائینتر بودن میزان تغییرات ویسکوزیته در مقابل تغییرات درجه حرارت می باشد. شاخص ویسکوزیته برای روغنهای معدنی حدود ۱۰۰ می باشد. روغن های با شاخص ویسکوزیته بیشتر ازکیفیت بالاتری برخور دارند.
نقطه ریزش روغن کمپرسور
نقطه ریزش یکی از خواص فیزیکی روغن بوده و سیالیت آن را در دماهای کم نشان می دهد و بنابر قرارداد؛ دمائی است که اگر روغن ۳ درجه سانتیگراد سردتر شود، در مدتی کمتر از ۵ ثانیه حرکت نکند. نقطه ریزش روغن درکمپرسور های تبرید و یا آنهائی که در محیط ها ی سرد کار می کنند اهمیت بسیاری دارد.
فشار بخار روغن
روغن کمپرسور شروع به تبخیر عبارت است از فشاری که بعد از گرم کردن روغن تا دمای فشار بخار روغن در دما می کند. فشار بخار به عبارت دیگر نشان دهنده فراریت روغن نیز می باشد. هرچه فشار بخار روغن بیشتر باشد روغن دردمای کمتری بجوش آمده و فراریت آن بیشتر خواهد بود.
نقطه احتراق روغن کمپرسور
حداقل دمائی که با گرم کردن روغن تحت شرایط تعریف شده برای مخلوط روغن – هوا، قابلیت احتراق در حضورجرقه را داشته باشد.
نقطه اشتعال روغن کمپرسور
نقطه اشتعال، حداقل درجه حرارتی است که اگر تحت شرایط استاندارد روغن تا آن دما گرم شود، مقدار بخار حاصل ازتبخیر روغن تا حدی است که اگر روغن در معرض شعله قرار گیرد مشتعل می گردد. نقطه اشتعال تمامی روغن های پایه نفتی با افزایش فشار، افزایش می یابد.